Sultan Səlim bu sərvəti Təbrizdən aparmışdı

Şah İsmayil Xətainin uzun illər ərzində axtarılan yeganə əlyazması olan divanı: 1520-ci ilə aid, 104 səhifədən ibarət əlyazmada 3 illustrasiya və heyrətamiz gözəl kalliqrafiya və rəng keyfiyyətindən istifadə edilib.

Versus.Az Axar.az-a istinadən bildirir ki, bu sözləri alim Zaur Əliyev Şah İsmayıl Xətainin divanının fotosunu paylaşaraq qeyd edib. Z.Əliyev qeyd edib ki, əlyazma-kitab Birinci Dünya müharibəsi ərəfəsində alman zinət əşyaları taciri H.V.Lonqfello tərəfindən alınaraq Almaniyaya, İkinci Dünya müharibəsi zamanı isə təhlükəsizlik üçün Parisə aparılıb:

"Bir müddət itkin düşdüyü sayılan əlyazma tacirin nəvəsi tərəfindən digər ailə xəzinəsi ilə birgə Amerikaya gətirilib və 1960-cı ildə muzeyə hədiyyə olunub.

Qeyd edim ki, Şahımıza məxsus digər əlyazmalar Münhenin Baviyera Dövlət Kitabxanasında saxlananılır. 27 vərəqdən ibarət mətn Şah İsmayıl Xətai tərəfindən 1514-cü ildə köçürülüb. Osmanlı imperatoru I Sultan Səlim Təbrizi işğal etdiyi zaman bu əlyazmanı da ələ keçirərək İstanbula aparmışdı. Əsər sonra oradan Avropaya aparılıb.

Şah İsmayıl Xətainin gözəl xətt nümunəsinin "Kəlimati-Mürtəzəviyyə" adı altında Münhenin Baviyera Dövlət Kitabxanasında saxlandığı barədə ilk məlumatı türk alimi İsmayıl Hikmət Ertaylan İstanbulda 1965-ci ildə çap etdirdiyi "Divani-türkiyi-Zəfər" kitabında verib".

Z.Əliyev əlavə edib ki, 1535-ci ildə məşhur xəttat Şah Mahmud Nişapuri Xətai "Divan"ının üzünü köçürmüşdür. "Divani-Xətai"nin bu ən mükəmməl əlyazma nüsxəsində şairin 14 qəsidəsi, 245 qəzəli və 10 rübaisi toplanmışdır:

"Özbəkistan Elmlər Akademiyası Şərqşünaslıq İnstitutunun Əlyazmalar Fondunda "Divanı-Xətai" əsəri də saxlanılır. Burdakı 86 vərəqlik əlyazmaya 12 qəsidə, 248 qəzəl və 1 rübai daxildir.

Parisin Milli Kitabxanasında Şahın türkcə əlyazması da hazırda saxlanılır. 64 vərəqdən ibarət bu əlyazmada 205 qəzəl vardır.

Şah İsmayılın əlyazmaları hazırda Sankt-Peterburqdakı İmperator İctimai Kitabxanasının əlyazma fondunda da saxlanır".

Versus.Az