Doğru yolun sahibi və yolçusu

10:27 20-09-2021 | icon 2337 | Şəhidlər və şahidlər
Doğru yolun sahibi və yolçusu

Bu mən­zə­rə­nin üzü­cü kə­də­ri­ni bo­ğan tək təs­kin­lik, tə­səl­li isə...

 
 
Şə­hid Rə­şad İl­qar oğ­lu Rə­hi­mo­vun nur­lu xa­ti­rə­si­nə həsr edi­lib
(16 iyul 1985-ci il, Tər­tər şə­hə­ri-9 no­yabr 2020-ci il, Xan­kən­di şə­hə­ri)

 
14 iyul 2021-ci il­də ge­ne­ral-ma­yor Po­lad Hə­şi­mov və pol­kov­nik İl­qar Mir­zə­ye­vin şə­hid­lik zir­və­si­nə ucal­ma­sı­nın 1 il­li­yin­də on­la­rın, elə­cə də on­lar­la bir xi­ya­ban­da uyu­yan di­gər şə­hid­lə­ri­mi­zin  əziz xa­ti­rə­si­ni yad et­mək üçün əbə­di uyu­duq­la­rı yer olan II Şə­hid­lər Xi­ya­ba­nı­nı zi­ya­rət et­dim. Bu Xi­ya­ba­nı 10 no­yabr 2020-ci il­də zi­ya­rət et­miş­dim. İn­di bu xi­ya­ban əv­vəl­kin­dən çox əzə­mət­li­dir, çün­ki in­di hə­min zi­ya­rət­gah­da da­ha çox qəh­rə­man­la­rı­mız uyu­yur. Bu mən­zə­rə­nin üzü­cü kə­də­ri­ni bo­ğan tək təs­kin­lik, tə­səl­li isə bu mə­zar­la­rın qi­sas Şə­hid­lə­ri­nin, qa­lib or­du­nun əs­gər­lə­ri­nin, Və­tə­nin qəh­rə­man oğul­la­rı­nın mə­zar­la­rı ol­ma­sı­dır.
 
 
Zi­ya­rə­tim za­ma­nı diq­qə­ti­mi bir mə­zar da  çək­di. Bu mə­zar­da res­tav­ra­si­ya iş­lə­ri ge­dir­di. Mə­za­rın gö­rü­şü­nə bir ağ­bir­çək qa­dın, bir ana və bir qız da gəl­miş­di. Ağ­bir­çək ana­nı gö­rən ki­mi ba­şa düş­düm ki, O, mə­zar­da uyu­yan şə­hi­di­mi­zin ana­sı­dır. Onun üzün­də iki əla­mə­ti gör­düm-bö­yük qü­rur və də­rin kə­dər. Gö­zü­nün önün­də yu­va­dan uçub, bə­də­ni tərk edib Şu­şa sə­ma­sın­da pər­vaz edən bir oğu­lun ru­hu­nun yu­va­sı­nı tor­paq et­mə­si­nə­mi kə­dər­lə­nə­sən, yox­sa oğ­lu­nun şə­hid ol­ma­ğı­na gö­rə qü­rur­la­na­sa­n?... Ümu­miy­yət­lə, bu möv­zu ilə bağ­lı nə qə­dər qü­rur­lan­saq da kə­dər­lən­mə­mək də ol­mur... Şər ilə xe­yi­rin mü­ba­ri­zə­si ne­cə­dir­sə, kə­dər­lə qü­ru­run mü­ba­ri­zə­si də elə­dir. Ana yal­nız oğ­lu­nun və oğ­lu ilə bir­lik­də uyu­yan qəh­rə­man­la­rı­mı­zın  mə­zar­la­rı­na ba­xır­dı. O an­da ana gö­zü baş­qa heç nə­yi gör­mür­dü. Fi­kir onu gö­tür­müş­dü. Ba­şı da­xi­lin­də ge­dən kə­dər-qü­rur sa­va­şı­na qa­rış­mış­dı.  Bu sa­vaş­da bir ba­rış da hiss olu­nur­du, se­zi­lir­di. Oğ­lu­nun şə­hid ol­ma­sı ilə, bir də oğ­lu­nu gör­mə­yə­cə­yi, onu qu­caq­la­ma­ya­ca­ğı, onun­la söh­bət et­mə­yə­cə­yi ilə ba­rış­maq... Bu ba­rış çə­tin idi. 35 il əziy­yət­lə bö­yüt­dü­yü oğ­lu­nun səs­siz mə­za­rı­na bax­maq bu ba­rı­şı çə­tin­ləş­di­rir­di. Zi­ya­rət­çi­lə­rin ver­di­yi təs­kin­lik isə de­yə­sən, bu­nu asan­laş­dır­ma­ğa doğ­ru bir zər­rə idi. Elə bil, mə­zar di­lə gəl­mək is­tə­yir­di, de­mək is­tə­yir­di ki, “Ana, mən sa­ğam, öl­mə­mi­şəm, sə­ni gö­rü­rəm, şə­hid ol­ma­ğı­ma kə­dər­lə­nib ru­hu­mu in­cit­mə”. Am­ma Ana bu­nu bil­sə də bil­mək ki­fa­yət et­mir­di. Be­lə ki qar­şı­sın­da olan oğ­lu de­yil, onun şə­hid mə­za­rı idi... Oğ­lu­nun gə­lə­cək ar­zu­la­rı haq­qın­da dü­şü­nən be­yi­ni ar­tıq bir tor­paq ol­muş­du, ar­zu­la­rı Və­tən tor­paq­la­rı­na qa­rış­mış­dı.
 
 
Mən bu Şə­hi­di­mi­zin də mə­za­rı­nı zi­ya­rət et­dim. Bir ne­çə də­qi­qə keç­dik­dən son­ra ana ye­rin­dən dur­du, da­xi­lin­də ge­dən bu sa­va­şı mü­vəq­qə­ti da­yan­dır­dı. La­kin dax­ilin­də­ki­lər ona im­kan ver­mir­di. Ye­nə də bu­na rəğ­mən O, da­xi­lin­də­ki  das­ta­nı bir-iki cüm­lə ilə be­lə  ifa­də et­di:
 
 
– Mə­ni bu gün­lə­rə sal­dın, oğul... səh­hə­tim­lə əla­qə­dar tez-tez gəl­mə­yi­mə ica­zə ver­mir­lər. Evim­dən giz­lin çı­xıb qaç­mı­şam... Mə­za­rı­nı zi­ya­rət et­mək üçün qa­çıb gəl­mi­şəm...
 
 
Ana, elə bil ki, oğ­lu­nun mə­za­rı ilə de­yil, özü ilə bir az umu-kü­sü ilə da­nı­şır­dı. Ana­nın ifa­də et­di­yi qəlb yan­dı­ran bu kəl­mə­lər bey­nim­də uzun müd­dət qal­dı və in­di də qal­maq­da­dır.  Bu ifa­də Ana­nın da­xi­lin­də­ki sa­va­şı­na olan ca­va­bı idi. Onu bi­li­rəm ki, Ana­nın təs­kin­li­yi oğ­lu­nun qəh­rə­man­lı­ğı, Şu­şa fa­te­hi ol­ma­sı, öz ca­nı-qa­nı ba­ha­sı­na Qa­ra­ba­ğı qa­rış-qa­rış azad et­mə­si, nə­ha­yət, Xan­kən­din­də gö­zü­nü əbə­di yu­ma­raq Şə­hid­lik zir­və­si­nə ucal­ma­sı idi... Ən əsa­sı, Və­tən, ana, tor­paq­la­rı­mı­zın azad olun­ma­sı, ana-ba­cı­la­rı­mı­zın, kör­pə­lə­ri­mi­zin, kö­mək­siz ağ­bir­çək və ağ­saq­qal­la­rı­mı­zın, Xo­ca­lı şə­hid­lə­ri­mi­zin qi­sa­sı yo­lun­da mərd və müba­riz­lik­lə Mü­ba­riz­lər ki­mi qi­sas al­dıq­dan son­ra qəh­rə­man­lıq­la şə­hid ol­ma­sı idi!
 
 
Nur üz­lü Şə­hi­di­mi­zin əziz xa­ti­rə­si­nə həsr et­di­yim bu ya­zı­mı həm­də Onun nur si­ma­lı Ana­sı­na ər­mə­ğan edi­rəm.
Rə­şad İl­qar oğ­lu Rə­hi­mov 16 iyul 1985-ci il­də Tər­tər şə­hə­rin­də ana­dan ol­muş­dur. Əs­lən Yev­lax ra­yo­nu­nun Qo­yun­bi­nə­si kən­din­dən­dir.
 
 
Rə­şad do­ğu­lar­kən da­şı­dı­ğı adı­nın mə­na­sı­nı doğ­rult­maq üçün bu dün­ya­ya gəl­miş­di. Adı­na, sa­nı­na, şa­nı­na, nəs­li­nə, so­yu­na, kö­kü­nə, ailə­si­nə, Azər­bay­ca­nı­na la­yiq ol­maq, la­yiq ya­şa­maq... Bu idi Onun əsas qa­yə­si. Və­tən dar­da olan­da Və­tə­nin da­dı­na yet­mək, Və­tə­nin xoş gün­lə­ri­nə sə­bə­biy­yət ver­mək... Və­tən ona oğul de­yən­də ma­mır olub qa­ya­sın­da bit­mək... Bu idi Rə­şa­dın qa­yə­si. Bu idi Rə­şa­dın is­tə­yi, ar­zu­su, ama­lı, hə­yat de­vi­zi. O, bu amal üçün nə la­zım idi­sə edər­di.  Və bi­lir­di ki, za­man-za­man edə­cək də. Və­tən onun gö­zü­nə Şi­rin gö­rü­nən­də o, Fər­had ki­mi dağ­la­rı də­lə­cək. Və­tən onun gö­zü­nə Ley­li gö­rü­nən­də o, Məc­nun olub çöl­lə­rə dü­şə­cək. Və­tən onun gö­zün­də Al­ba­ni­ya ki­mi gö­rü­nən­də o, Ca­van­şir olub doğ­ru qə­rar ve­rə­cək. Və Və­tən onun gö­zü­nə Şə­hid­lər yur­du ola­raq gö­rü­nən­də o, Şə­hid olub Və­tə­nin, Və­tən tor­pa­ğı­nın azad­lı­ğı uğ­run­da ən şi­rin ne­mət olan can ve­rə­cək... Qu­ru­maq­da olan Xa­rı bül­bü­lə qan ve­rə­cək... Qa­nı ilə onu su­la­yıb ye­ni­dən hə­ya­ta qay­ta­ra­caq... Və­tən on­dan doğ­ru yol is­tə­yən­də O, bu doğ­ru yo­lu çə­kə­cək, bir mil­lə­tin o yo­lu ye­ri­mə­si­nə və­si­lə ola­caq. Son­da, o doğ­ru, mü­qəd­dəs  yo­lun yol­çu­su ola­caq. Onun adı da elə bu idi. Doğ­ru yol!
 
 
1992-1993-cü il­lər­də or­ta mək­tə­bin bi­rin­ci-ikin­ci si­nif­lə­rin­də oxu­yar­kən ar­tıq Rə­şa­dın ağ­lı kə­sir­di, baş ve­rən əda­lət­siz mü­ha­ri­bə­nin nə ol­du­ğu­nu an­la­ma­ğa baş­la­mış­dı. Ha­mı­nın ta­le­yi­nə dü­şən mü­ha­ri­bə in­san­la­rın bəx­ti­nə, qis­mə­ti­nə, is­tə­yi­nə, ar­zu­la­rı­na, hə­ya­tı­na bir-bir son qo­yur­du. Rə­şad şa­gird gö­zü ilə Xo­ca­lı soy­qı­rı­mı, do­ğul­du­ğu Tər­tə­rin ya­rım­can ol­ma­sı, Şu­şa­nın iş­ğa­lı, La­çı­nın iş­ğa­lı abu-ha­va­sı­nı gör­müş­dü. Əha­tə­də ha­mı ey­ni abu-ha­va­da idi. Bu­nun­la bə­ra­bər mü­əl­lim­lər şa­gird­lə­rə hə­min vaxt üçün ən va­cib olan ta­ri­xi da­ha çox öy­rə­dir­di­lər. On­lar­da bu ümid var idi; “Oxu­yun, ba­la­lar, bəl­kə, Qa­ra­ba­ğın yat­mış bəx­ti­ni Siz fi­dan­lar çi­na­ra çev­ri­lə­rək oya­da­sı­nız!”... Rə­şad da hə­min o fi­dan­lar­dan bi­ri idi. Za­ma­nın­da o da bö­yü­yüb bu çi­nar­lar­dan ola­caq­dı... Rə­şad bu abu-ha­va­da bir ək­sik­li­yin fər­qi­nə va­rır­dı. İn­san­lar­da xoş­bəxt­lik, şən­lik yox idi. Onun ax­tar­dı­ğı xoş­bəxt­lik yox idi. Çün­ki Zə­fər yox idi. Kə­dər var idi... Və o gün­lər­dən 1-ci-2-ci si­nif­lər­də oxu­ma­sı­na, hə­lə ba­la­ca ol­ma­sı­na bax­ma­ya­raq Rə­şad da­xi­lin­də, özü qar­şı­sın­da and içir! Qa­ra­ba­ğın azad­lı­ğı, xoş sa­ba­hı üçün, kə­də­rin yox ol­ma­sı, fi­ra­van­lıq, ərə­nin Zə­fə­ri üçün and içir!
 
 
Rə­şad təh­si­li­ni bi­lik­li, ça­lış­qan, ni­zam-in­ti­zam­lı, gə­lə­cə­yi bö­yük amal­lar­la do­lu, po­ten­sia­lı bö­yük olan bir şa­gird ki­mi da­vam et­di­rir, mü­əl­lim­lə­rin se­vim­li­si­nə çev­ri­lir. Rə­şad onu da bi­lir­di ki, doğ­ru yol ol­maq, o yo­lu çək­mək və o yol­da ye­ri­mək üçün ağıl­lı, təd­bir­li, uzaq­görən, za­ma­nın­da düz­gün qə­raq ve­rən ol­maq, dərs oxu­maq bu yol­da va­cib və mü­hüm­dür.
 
 
Ay­lar-il­lər ötüb ke­çir, ar­tıq o gün­lər ge­ri­də qa­lır, nə­ha­yət, Rə­şad or­ta mək­tə­bin mə­zu­nu olur. Ana-ata­sı Və­tə­ni üçün bö­yü­yən Rə­şad­la bir da­ha fəxr edir, qü­rurl­a­nır­lar. 
 
 
Rə­şad ən çox va­li­deyn­lə­ri­nin onun­la fəxr et­mə­si ilə qü­rur­la­nır­dı. O, bu dün­ya­ya, Və­tə­nə hə­qi­qə­tən və­tən­se­vər in­san ol­maq, onun qoy­nun­da ya­şa­ma­ğa la­yiq ol­maq, la­yiq­li ol­maq üçün gəl­miş­di. Or­ta mək­tə­bi bi­ti­rən­də o, la­yiq­li bir mə­zun idi. Bu­na gö­rə Al­la­ha şü­kür edir­di. Al­lah onun la­yiq­li Rə­şad ol­ma­sı üçün la­zım ola­nı edir­di. Rə­şad bö­yü­dük­cə da­ha çox ina­nır­dı ki, o gün­lər gə­lib-ça­ta­caq, qa­ran­lıq­lar ay­dın­lıq­lar­la əvəz olu­na­caq. Və gə­lən o ay­dın­lıq onun­la və onun ki­mi gənc­lər­lə təş­rif bu­yu­ra­caq. Bi­lir­di ki, gün­bəgün hə­min vaxt ya­xın­la­şır, gə­lib ye­ti­şir ar­tıq.
 
 
Ar­zu­la­rı­i­lə bə­ra­bər O, yu­xu­la­rın­da da özü­nü ya at be­lin­də, ya da tank be­lin­də olan bir gənc ki­mi gö­rür­dü. Hər ge­cə ya­tan­da yu­xu­la­rın­da düş­mən tap­da­ğın­da sız­la­yan, in­lə­yən Şu­şa­nı gö­rür­dü. Gö­rür­dü ki, Şu­şa­nın ba­şı üst­ü­nü bü­rü­müş qa­ra bu­lud­lar, du­man­lar çə­ki­lir, o və onun dost­la­rı, yol­daş­la­rı du­man­lar ba­şın­da das­ta­na dö­nür­lər, elə bil...
 
 
Or­ta mək­tə­bi bi­tir­di­yi il Rə­şad Azər­bay­can Bey­nəl­xalq Uni­ver­si­te­ti­nə qə­bul ol­du. Ailə­si bu­na çox se­vi­nir­di, la­kin o, elə bil, bir az həs­rət­li idi. Çün­ki əs­gər ol­ma­sı üçün 4 il göz­lə­mə­li idi. O, bu gün­lə­rə gəl­mək üçün 11 il göz­lə­miş­di­sə, o gün­lə­rə gə­lib çat­maq üçün nə­in­ki 4 il, bir ömür bo­yu göz­lə­yər­di. O, bu ima­na, bu ina­ma öz-öz­lü­yün­də bir da­ha can ver­di və ali təh­sil al­maq üçün bü­tün qüv­və və ba­ca­rı­ğı­nı sə­fər­bər edə­rək hə­vəs­lə oxu­ma­ğa baş­la­dı.
 
 
Bey­nəl­xalq Uni­ver­si­te­tin bey­nəl­xalq hü­quq fa­kül­tə­si, san­ki, onun üçün ya­ra­dıl­mış­dı. Əzəl­dən haqq-əda­lət ax­ta­ran, haqq-əda­lət car­çı­sı olan, hü­quq gə­zən yer­də hü­quq­la­rı tap­da­la­nan Azər­bay­ca­nın bir oğ­lu ki­mi Rə­şad bey­nəl­xalq hü­qu­qu ne­cə de­yər­lər, su ki­mi içir, də­rin­dən, ac­göz­cə­si­nə öy­rə­nir­di. Rə­şa­dın fik­rin­də, bey­nin­də  Və­tə­nin haq­qı-hü­qu­qu cövl edir­di. Onun bü­tün fik­ri-dü­şün­cə­si  Və­tə­nin­də yurd-yu­va­sın­dan di­dər­gin sa­lın­mış yurd­daş­la­rın po­zul­muş hü­quq­la­rı­nın bər­pa­sı, on­la­rın öz də­də-ba­ba yurd­la­rı­na qa­yıt­ma­sı­nın hü­qu­qi yo­lu­nu ax­tar­maq­dan iba­rət idi. 
 
 
Onun da­xi­lin­də­ki həs­rət-ümid sa­va­şı 4 il son­ra ümi­din qə­lə­bə­si ilə ba­şa çat­dı. Rə­şad Azər­bay­can Bey­nəl­xalq Uni­ver­si­te­ti­nin Bey­nəl­xalq Hü­quq Fa­kül­tə­si­nin mə­zu­nu ol­du. Onu dü­şün­dü­rən onun mə­zun ol­ma­sı de­yil­di tək­cə. O, əs­gər­lik yo­lun­da, ki­şi­lik mək­tə­bin­də ilk ad­dım­la­rı­nı ata­caq­dı. Bu gün­lə­rə qə­dər gə­lib çat­dı­ğı­na əv­vəl­cə ina­na bil­mə­sə də, son­ra bir an­lıq ke­çib kəl­di­yi yol­la­ra nə­zə­rən sə­ya­hət et­di. Bu ana gə­lib çat­dı­ğı üçün se­vin­di. İn­di onun əsas dua­sı, ar­zu­su, is­tə­yi o idi ki, tor­paq­la­rı­mı­zın azad­lıq mü­ha­ri­bə­si baş­la­sın və bu mü­ha­ri­bə onun xid­mət et­di­yi döv­rə düş­sün.
 
 
Nə­ha­yət, Rə­şad ürə­yin­də anasının onunla bağlı duyduğu nigarançılıqla, la­kin min ümid­lə, min se­vinc­lə əs­gə­ri xid­mə­tə baş­la­dı, əs­gər ki­mi ilk mə­tin ad­dı­mı­nı at­dı.
 
 
Rə­şad xid­mə­ti­nin ilk an­la­rın­dan ar­zu­la­dı­ğı ki­mi azad­lıq mü­ha­ri­bə­si­nin baş­la­ma­sı­nı, mü­ha­ri­bə­də cən­ga­vər ki­mi vu­ruş­maq, bir söz­lə, cəng­dən cən­gə yü­rü­mək is­tə­yir­di. Tək­cə onu is­tə­mir­di onun min ar­zu­lar­la do­lu ürə­yi. O, yu­xu­lar­da özü­nü şə­rəf­li bir za­bit ki­mi gö­rür­dü. Za­bit­lə­rə rəğ­bət bəs­lə­yir, on­la­ra ümid­lə ba­xır­dı. Ona hər­bi ge­yim, ələl­xü­sus da za­bit for­ma­sı çox ya­ra­şır­dı. Elə bil, Rə­şad elə bu for­ma­nı da­şı­maq üçün dün­ya­ya gəl­miş­di. Hərb sə­nə­ti onun üçün idi, elə bil. O, za­bit şə­rə­fi­ni, mə­su­liy­yə­ti­ni də­rin­dən dərk edir­di. Və bu şə­rə­fi qo­ru­ya­caq po­ten­si­al da var idi on­da.
 
 
Odur ki, bu ar­zu­su­nu hə­yat ke­çir­mək üçün Rə­şad Azər­bay­can Res­pub­li­ka­sı Si­lah­lı Qüv­və­lə­ri­nin Tə­lim Təd­ris Mər­kə­zi­nin ley­te­nant­lıq kur­su­na ya­zıl­dı. Rə­şad hərb sə­nə­ti­nə da­ha də­rin­dən yi­yə­lən­mək məq­sə­di­lə yo­rul­maq bil­mə­dən, ge­cə-gün­düz bil­mə­dən ça­lış­dı, oxu­du, öy­rən­di. O, ina­nır­dı ki, kur­su uğur­la, qü­sur­suz şə­kil­də bi­ti­rə­cək və sev­di­yi Azər­bay­can za­bi­ti adı­nı qa­zan­caq.
 
 
Və hər ümi­din, ar­zu­nun, ina­mın so­nu xoş­bəxt­li­yə çev­ril­di­yi ki­mi, bu zəh­mə­tin so­nu bəh­rə­si­ni ver­di. Əs­gər ki­mi xid­mə­tə baş­la­yan  Rə­şad Rə­hi­mov kur­su bö­yük zəh­mət­lə, iti zə­ka, ba­ca­rıq ilə və ley­te­nant Rə­şad Rə­hi­mov ki­mi ba­şa vur­du. Bu adı da­şı­ma­ğa haqq qa­zan­dı. Hə­min gün Rə­şa­dın ən se­vinc­li gün­lə­rin­dən idi de­səm, ya­nıl­ma­ram. O, özü­nü bu yol­da tap­dı­ğı an­dan in­di­ki­lə­rin baş ve­rə­cə­yi­nə inan­mış­dı. Hərb­çi ola­ca­ğı gü­nə, Mü­ha­ri­bə­nin baş­la­ya­ca­ğı gü­nə və Zə­fər gü­nü­nə... Hə­lə­lik Rə­şa­dın üç ar­zu­sun­dan bi­ri ger­çək­ləş­miş­di. Bəl­kə də iş­ğal al­tın­da in­lə­yən tor­paq­la­rı­mı­zın sə­ma­la­rın­da do­la­nan Ulu­la­rı­mı­zın ruh­la­rı da ina­nır­dı ki, Rə­şad o iki ar­zu­nun da ger­çək­ləş­mə­si­nə na­il ola­caq­dır. Çün­ki ən əv­vəl bu fi­kri irə­li sü­rən ruh Rə­şa­dın da­xi­lin­də­ki, qəl­bin­də­ki ruh idi... Rə­şa­dın Rə­şa­dət­li Ulu­la­rı­nın ru­hu idi...
 
 
Rə­şad ley­te­nant rüt­bə­si ilə bir müd­dət xid­mət et­di. O, xid­mə­tin­də qü­sur­suz idi. Xid­mə­ti­nin hər gü­nü Qa­ra­bağ dö­yüş­lə­ri­ni fi­kir­lə­şir­di. Bu fi­kir­lə alı­şıb-ya­nır­dı. Və­tən uğ­run­da, tor­paq uğ­run­da, qi­sas uğ­run­da alı­şıb ya­nır­dı Rə­şad... Va­li­deyn­lə­ri, ailə üzv­lə­ri on­dan ni­ga­ran qa­lır, onun təx­ris gü­nü­nü səbr­siz­lik­lə göz­lə­yir­di­lər. La­kin Rə­şad ilk əv­vəl­lər­dən ar­zu­la­dıq­la­rı­nın hə­ya­ta keç­mə­si gü­nü­nün gəl­mə­si üçün xid­mə­ti­ni da­vam et­dir­mək­də idi.  O, o gün üçün bu yer­lə­rə gəl­miş­di. Za­bit şə­rə­fi ilə tor­paq­la­rı­mız uğ­run­da vu­ruş­maq is­tə­yir­di Rə­şad. Qa­ra­bağ­da ca­nı­nı ver­mək, qa­nı­nı tök­mək xə­ya­lı ilə çır­pı­nır­dı. Şu­şa­nı azad gör­mək xə­ya­lı ilə çır­pı­nır­dı qəl­bi.
 
 
Bu xə­yal tə­əs­süf­lər ol­sun ki, Rə­şa­dın o vaxt­ki xid­mə­ti döv­rün­də ger­çə­yə çev­ril­mə­di. Rə­şad bu gün­lə­rə tez gəl­miş­di, la­kin o gün­lə­rə gəl­mək üçün, hə­lə çox ça­lış­maq la­zım idi. Də­mir ki­mi qi­sas alo­vun­da biş­mək, is­ti-is­ti dö­yül­mək la­zım idi iti qı­lınc ol­maq üçün. Və tay­batay açıl­mış əl­lə­ri Al­lah­dan baş­qa heç kə­sin aça bil­mə­yə­cə­yi də­mir yum­ru­ğa çe­vir­mək la­zım idi o gü­nün gə­lib çat­ma­sı üçün.
 
 
Rə­şa­dın hər­bi xid­mə­ti da­vam et­mə­di və Rə­şad eh­ti­yat­da olan za­bit ki­mi mül­ki hə­yat­da fəa­liy­yə­ti­ni da­vam et­dir­di. An­caq tə­əs­süf­lən­mə­di, ürə­yi­ni sıx­ma­dı, əl çəkmədi ar­zu­la­rın­dan. Ək­si­nə, o gü­nə da­ha da ya­xın ol­maq üçün gü­cü­nü sə­fər­bər et­di. O mə­na­da ki o, özü­nü hər dö­yü­şə ha­zır edir­di, fi­zi­ki cə­hət­dən ha­zır­la­nır­dı. Qa­ra­bağ­da azad­lıq mü­ha­ri­bə­si baş­la­ya­ca­ğı hal­da onun ge­də­cə­yi ilk mə­kan Hər­bi Ko­mis­sar­lıq ola­caq­dı. O, be­lə fi­kir­lə­şir­di və hər şe­yi be­lə plan­laş­dır­mış­dı. Ala­ca­ğı hər han­sı im­ti­na ca­va­bın­dan son­ra da əl çəkməyəcəkdi məq­sə­din­dən və so­nu­na qə­dər Hər­bi Ko­mis­sar­lıq­dan tə­lə­bi­nin hə­ya­ta keç­mə­si­ni tə­kid­lə tə­ləb edə­cək­di.
 
 
Rə­şad Rə­hi­mov 2008-ci il­də hər­bi xid­mə­ti­ni za­bit ki­mi ba­şa vur­du və 2010-ci il­də Hər­bi­ləş­di­ril­miş Mü­ha­fi­zə İda­rə­sin­də, 2011-ci il­dən isə “Azər­poçt” MMC-də ça­lış­ma­ğa baş­la­dı. Hər­bi xid­mət­də əs­gər və za­bit ki­mi qü­sur­suz xid­mət edən Rə­şad bir əs­gər­tək mül­ki iş­də də və­zi­fə­lə­ri­ni qü­sur­suz, də­qiq və la­yi­qin­cə ye­ri­nə ye­ti­rir­di.
 
 
2016-cı ilin Ap­re­li­nin ilk gün­lə­ri... Rə­şad bəl­kə də heç vaxt bu qə­dər hə­yə­can­lan­ma­mış­dı. Qa­ra­bağ­da dö­yüş ge­dir­di. Özü də sərt dö­yüş­lər. Bu bir haqq-əda­lət, azad­lıq mü­ha­ri­bə­si­nin xə­bər­çi­si, qa­ran­qu­şu idi. Rə­şad özü­nü inan­dı­rır­dı ki, bu mü­ha­ri­bə tez bit­mə­yə­cək. Çün­ki tez bi­tən dö­yü­şə sə­fər­bər­lik la­zım de­yil­di. O isə sə­fər­bər ol­maq is­tə­yir­di.
 
 
Dö­yüş­lə­rin baş­lan­dı­ğı xə­bə­ri­ni eşi­dən Rə­şad əv­vəl­lər­dən plan­laş­dır­dı­ğı ki­mi dər­hal Hər­bi Ko­mis­sar­lı­ğa doğ­ru yol al­dı.
 
 
Hər­bi Ko­mis­sar­lı­ğa ça­tıb sə­fər­bər olun­ma­sı­nı is­tə­di. O, özü­nü inan­dı­rır­dı ki, onu hər­bi xid­mə­tə ça­ğı­ra­caq­lar, inan­dı­rır­dı ki, özü üçün gün bu gün­dür. O, bu gün dö­yü­şə­cək, can ve­rə­cək, qan tö­kə­cək.
 
 
Dö­yüş bi­tən gü­nə qə­dər hər gün Hər­bi Ko­mis­sar­lıq­da göz­lə­di. İş­çi­lər nə qə­dər dil tök­dü­lər­sə də, Rə­şa­dı sa­kit­ləş­di­rə bil­mə­di­lər. Hər gün ey­ni ümid­lə və ar­zu ilə Hər­bi Ko­mis­sar­lıq­da olur­du Rə­şad.
 
 
La­kin so­nun­cu gün al­dı­ğı xə­bər­lə hər şe­yi ba­şa düş­dü. Düş­mən təx­ri­ba­tı nə­ti­cə­sin­də baş­la­nan mü­qəd­dəs dö­yüş dörd gün­dən son­ra ba­şa çat­mış­dı. Bu də­fə is­tə­yi hə­ya­ta keç­mə­sə də Rə­şad ümi­di­ni itir­mə­miş­di. Ümi­di­ni itir­mək üçün do­ğul­ma­mış­dı Rə­şad. Ək­si­nə, ümid qa­zan­maq üçün do­ğul­muş­du. O, ümid üçün do­ğul­muş­du. Sa­ba­ha inam üçün, qa­ran­lı­ğın udu­za­ca­ğı ay­dın sa­ba­ha inam üçün gəl­miş­di bu dün­ya­ya Rə­şad... O, bi­lir­di ki, tor­paq­la­rı­mı­zın iş­ğal­da ol­ma­sı da­vam et­dik­cə o, rahat ola bil­məz. Nə­ha­yət, Azər­bay­can igid­lə­ri­nin qə­zə­bi bir gün iş­ğal­çı er­mə­ni­lə­rin ba­şın­da şim­şək ki­mi ça­xa­caq. Bi­lir­di ki, müt­ləq o gün gə­lə­cək və tez gə­lə­cək. Odur ki, ye­nə də göz­lə­yə­cək­di Rə­şad, dö­zə­cək­di...
 
 
Rə­şad dö­zür­dü... Hər şe­yə rəğ­mən dö­zür­dü... Mü­ha­ri­bə­nin acı­la­rı­na də­fə­lər­lə şa­hid ol­ma­sı­na rəğ­mən... Hər atəş­kəs po­zun­tu­su­na rəğ­mən... Hər atəş­kəs po­zun­tu­su nə­ti­cə­sin­də şə­hid olan və­tən oğul­la­rı­na rəğ­mən... Hər şə­hid onun ürə­yin­dən par­ça idi. Və­tən bir şə­hid ve­rən­də onun ürə­yin­dən bir par­ça ay­rı­lır­dı, elə bil. Və şə­hid­lər­dən ge­ri qa­lan acı­nı ca­nı-qa­nı ilə, ürək yan­ğı­sı ilə hiss edir­di.
 
 
Ke­çən hər gün hər bir Azər­bay­can cən­ga­və­ri ki­mi Rə­şa­dın da əl­lə­ri qi­sas his­si ilə sı­xı­laraq yum­ru­ğa çev­ri­lir­di. O, atəş­kə­sin tez-tez po­zul­ma­sı­na alış­ma­mış­dı. Bu xə­bə­ri eşit­mək is­tə­mir­di. Əla­cı ol­sa, qollarına qa­nad ta­xar­dı, ma­neə­lə­rə bax­ma­ya­raq o, bir­ba­şa düz Şu­şa­ya uçar­dı. O ina­nır­dı ki, atəş­kə­si poz­maq­la düş­mən nə qə­dər həd­di­ni aşır­sa­da aş­sın, on­suz­da on­la­rın ilan ba­şı­nın əziləcəyi gü­n gə­lə­cək­di.
 
 
La­kin qəf­lə­tən eşit­di­yi və il­dı­rım ki­mi vü­cu­du­nu lər­zə­yə sa­lan bir acı xə­bə­ri heç qə­bul edə bil­mir­di Rə­şad. 2020-ci ilin iyul ayı To­vuz ra­yo­nun­da şid­dət­li dö­yüş­lər baş ver­di. Bu dö­yüş­lər za­ma­nı ge­ne­ral-ma­yor Po­lad Hə­şi­mov və pol­kov­nik İl­qar Mir­zə­yev də ol­maq­la za­bit-əs­gər he­yə­ti qəh­rə­man­ca­sı­na Şə­hid­lik Zir­və­si­nə yük­səl­di. Rə­şad in­di­yə qə­dər dö­yüş mey­da­nın­da ge­ne­ra­lın şə­hid ol­ma­sı­nı gör­mə­miş­di və be­lə bir ha­di­sə ba­rə­sin­də eşit­mə­miş­di. Bu, Azər­bay­ca­nın hərb ta­ri­xin­də ağır­dan ağır it­ki idi. Və bu it­ki Qa­ra­bağ mü­na­qi­şə­si­ni də­yi­şə­cək bir mü­ha­ri­bə­ni zə­ru­ri edir­di. Bu ağır it­ki Azər­bay­ca­nın oya­nı­şı­nı, bir yu­m­ruq ki­mi bir­ləş­mə­si­ni və nə­ha­yət, də­mir yu­m­ru­ğa çev­ri­lib düş­mə­nin ba­şı­na en­di­ril­mə­si­ni zə­ru­ri edir­di. Rə­şad ar­tıq fik­rin­dən dön­mür­dü. Ürə­yin­dən ke­çən­lə­ri ürə­yin­də sax­la­mır­dı. Fi­kir­lə­ri­ni bey­nin­də­ki qə­fəs­də sax­la­mır­dı. O, qə­ra­rın­da qə­ti idi. Ar­tıq qi­sa­sın vax­tı gə­lir­di! Düş­mə­nin ba­şı­nın əziləcəyi vax­t gə­lib ye­ti­şir­di!
 
 
Rə­şad bi­lir­di ki, in­di­dən be­lə gö­rə­cək­lə­ri xə­yal ol­ma­ya­caq­dı, ger­çək ola­caq­dı. Və­tən Mü­ha­ri­bə­si baş­la­ya­caq­dı!
Ali Baş Ko­man­dan To­vuz ha­di­sə­lə­rin­dən son­ra Azər­bay­can xal­qı­na mü­ra­ci­ət-ça­ğı­rış et­di. Eh­ti­yat­da olan za­bit, ley­te­nant  Rə­şad Rə­hi­mov sə­fər­bər­lik üçün qey­diy­yat­dan keç­mək məq­sə­di­lə ha­mı­dan bi­rin­ci ola­raq Hər­bi Ko­mis­sar­lı­ğa yol­lan­dı. Ko­mis­sar­lıq­da ar­tıq çox­dan Rə­şa­dı ta­nı­yan əmək­daş­lar onu se­vin­dir­mək is­tə­yir­di­lər. Rə­şad əmək­daş­la­ra ümid ve­rir­di, iş­çi­lər də Rə­şa­dın ümi­di­ni doğ­rult­ma­ğa ça­lı­şır­dı­lar, is­tə­yir­di­lər ki, sə­fər­bər­lik ba­rə­də ona şad xə­bər ver­sin­lər. Mü­ha­ri­bə özü ilə nə qə­dər ölüm-itim, ay­rı­lıq gə­tir­sə də ye­nə də on­lar onun üzü­nü gül­dür­mək is­tə­yir­di­lər. İs­tə­mir­di­lər ki, 4 il əv­vəl Ap­rel dö­yüş­lə­ri za­ma­nı sə­fər­bər­lik­lə əla­qə­dar olan və­ziy­yət tək­rar­lan­sın.
 
 
Rə­şad öz və­zi­fə­lə­ri­ni əzəl­dən bi­lir­di, in­di öz için­də bu və­zi­fə­lə­rin tə­li­mi­ni ke­çir­di,  san­ki. Yu­xu­la­rın­da məhv et­di­yi düş­mə­nin sa­yın-he­sa­bın itir­miş­di. Ağ­lı­nın kəs­di­yi 30 ilin hər gü­nü Şu­şa­nı fəth edir­di. Bir gün at be­lin­də, bir gün tank üs­tün­də, bir gün qı­lınc­la, bir gün av­to­mat­la və ya­xud da əl­bə­ya­xa. Rə­şad bun­la­rı yu­xu ola­raq gör­mək­dən bez­miş­di. Ye­ni ger­çək­li­yin, ye­ni re­al­lı­ğın vax­tı gə­lir­di.
 
 
Onun göz­lə­di­yi gün gə­lir­di. Hər­bi Ko­mis­sar­lıq­dan gə­lən müs­bət ca­vab­la Rə­şad bun­dan son­ra ye­ni­dən hər­bi xid­mət­də ol­du­ğu ki­mi idi! Rə­şad bu gü­nü 4 il ar­zu­la­mış­dı. Gö­zü Qa­ra­bağ­dan baş­qa heç bir ye­ri , heç nə­yi gör­mür­dü.  Kö­nül­lü za­bit olan, kö­nül­lü ye­ni­dən hər­bi xid­mə­tə yol­la­nan Rə­şad ye­ni mü­ha­ri­bə­nin Zə­fər ça­lan dö­yüş­çü­sü, ye­ni re­al­lı­ğın me­ma­rı ola­caq­dı!
 
 
Bir ne­çə gün­lük tə­lim­lər­dən son­ra, axır ki, o gün gəl­di-çat­dı. Qaç­qın­la­rın 30 il, Azər­bay­ca­nın 200 il göz­lə­di­yi gün... İl­lə­rə də­yən, min aya də­yən o gün – 27 Sent­yabr gü­nü gəl­di-çat­dı. İl­lər­dir, yüz il­lər­dir bu gü­nü Azər­bay­can­da göz­lə­mə­yən yox idi. İyul dö­yüş­lə­rin­dən baş­la­ya­raq da­ha hə­yə­can­la o gü­nü göz­lə­yən Azər­bay­can xal­qı bi­lir­di ki, o gün in­di da­ha tez gə­lə­cək. Tez də gəl­di.
 
 
Bu gü­nü Rə­şad da öz ya­şa­dı­ğı ömür pa­yın­da çox göz­lə­miş­di. Bun­suz yat­dı­ğı hər ge­cə­nin yu­xu­su onun üçün 27 sent­yabr idi. O, mü­ha­ri­bə baş­la­yan də­qi­qə­lər­də öz-özü ilə da­nı­şır­dı: “Rə­şad, axır ki, çox­dan göz­lə­di­yin o gün gəl­di! Ba­car­dıq, Rə­şad! İna­mı­mız­la, ima­nı­mız­la, əmə­yi­miz­lə bu gün­lə­rə gəl­dik. Xə­ya­nə­ti­miz­lə yox, də­ya­nə­ti­miz­lə, əz­mi­miz­lə, dö­zü­mü­müz­lə gəl­dik bu gün­lə­rə! Al­lah bu mü­ha­ri­bə­dən al­nıa­çıq, üzü­ağ çıx­ma­ğı xal­qı­ma, mil­lə­ti­mə, mü­zəf­fər or­du­ma nə­sib et­sin! Amin!”
 
 
Da­xi­lin­də özü­nün özü ilə et­di­yi bu söh­bət­dən son­ra Rə­şad dö­yüş mey­da­nı­na ye­ri­di. Onu dö­yü­şə­cə­yi ilk və son mü­ha­ri­bə - Və­tən mü­ha­ri­bə­si göz­lə­yir­di. Für­sət Rə­şa­dın, si­lah Rə­şa­dın, və­zi­fə Rə­şa­dın, mü­qəd­dəs yol Rə­şa­dın idi. Mey­da­n onun və onun əs­gər­lər yol­daşla­rı­nın idi. Bu tor­paq­lar­da bir düş­mən be­lə qal­ma­ma­lı idi, qal­ma­ya­caq­dı da.
 
 
Rə­şad üçün Və­tən mü­ha­ri­bə­si toy-bay­ram idi. Elə bil ki, to­ya-bay­ra­ma ge­dir­di. Tə­bii ki, onun xə­ya­lın­da qur­du­ğu şən­lik, toy ma­ğa­rı or­du­muz şə­hid ve­rən­də da­ğı­lır­dı. Və o za­man qi­sas oca­ğı ye­nə ça­tı­lır­dı. Rə­şad üçün düş­mən­lərə qarşı vu­ruş­maq heç çətin deyildi. Düş­mən­lə­rə qar­şı fənd­lər, tak­ti­ka­lar iş­lət­mək, gül­lə at­ma­dan on­la­rı zə­rər­siz­ləş­dir­mək Rə­şad və onun əs­gər­lə­ri üçün çox asan idi. Rə­şad, san­ki, ne­çə-ne­çə mü­ha­ri­bə­lər gör­müş sər­kər­də ki­mi sa­va­şır­dı Və­tən mü­ha­ri­bə­sin­də. Ötən hər dö­yüş Rə­şa­dı ama­lı­na da­ha da ya­xın­laş­dı­rır­dı. Bu dö­yüş­lər, bu mü­ba­ri­zə­li Mü­ba­riz­li gün­lər onun üçün hər şey idi. Ya­şa­dı­ğı 35 il­lik öm­rü­nün gü­nü idi. Və bu gün­lə­rin gə­lib ye­tiş­mə­si üçün 30 il göz­lə­mə­yə də­yər­di.
 
 
Ailə­si on­dan sə­bir­siz­lik­lə xə­bər göz­lə­yir­di. Ni­ga­ran­çı­lıq və na­ra­hat­lıq ye­nə də var idi, ne­cə ki Rə­şad əs­gər­li­yə ge­dən­də on­dan ni­ga­ran qa­lır­dı­lar, ye­nə­də on­dan fərq­li, la­kin elə idi. Ana­sı hər də­fə dəs­tə­yi qal­dı­ran­da əl­lə­ri əsir­di, qor­xur­du ki, zəng vu­ran Rə­şad ol­maz, onun ko­man­di­ri olar və qa­ra xə­bər gə­lər...
Zəng­lər za­ma­nı söh­bət edər­kən Rə­şa­dın da­nı­şı­ğın­da­kı ümid isə ailə­ni qü­rur­lan­dı­rır, cu­şa gə­ti­rir­di:
 
 
– Na­ra­hat ol­ma­yın, hər şey yax­şı ola­caq. Ya­ra­lan­ma­ğı dü­şün­mək məc­bu­riy­yə­tin­də­yəm, mü­ha­ri­bə­dir, hər şey ola bi­lər, la­kin hə­lə­lik sa­la­mat­lıq­dır. An­caq dö­yüş bi­tə­nə qə­dər xəs­tə­xa­na­da qal­maq əs­la. Qa­ra­ba­ğa nə­fəs qə­dər ya­xı­nıq, ana­can! Heç bu qə­dər ya­xın ol­ma­mış­dıq! Sə­si­miz Zə­fər bay­ra­ğı san­cı­lan yer­dən gə­lə­cək, inan! Zə­fər bay­ra­ğı­nı sanc­ma­mış sa­kit­lə­şən de­yi­ləm! Şu­şa­nı azad et­mə­miş dö­yüş mey­da­nı­nı tərk edən de­yi­ləm. Mü­ha­ri­bə­dir, hər şey ola­caq, am­ma hər şey yax­şı ola­caq, İn­şə­Al­lah...
 
 
Qu­bad­lı və Zən­gi­lan dö­yüş­lə­rin­də əl­də edi­lən qə­lə­bə­lər Rə­şa­dı da­ha da se­vin­di­rir, ruh­lan­dı­rır­dı. O, özü­nü dün­ya­nın ən xoş­bəxt in­sa­nı, ən xoş­bəxt za­bi­ti, Və­tə­ni­ni xi­las edən ən xoş­bəxt dö­yüş­çü­sü  he­sab edir­di. Qü­rur­la­nır­dı ki,  Qa­ra­ba­ğı azad edən­lər­dən­dir. O, bu gün­lə­ri heç vaxt unu­da bil­məz­di. Qa­zi ol­sa, ca­nıy­la, Şə­hid ol­sa ru­huy­la da­im xa­tır­la­ya­caq­dı bu gün­lə­ri!
 
 
O za­man­lar Rə­şad üçün ən xoş gün o gün ol­muş­du, yə­qin... Ko­man­dan­lıq­dan gə­lən əmr! Şu­şa­nın azad edil­mə­si üçün dö­yüş əm­ri! Rə­şad Şu­şa­nı azad et­mək üçün və­zi­fə­lən­di­ril­miş za­bit-əs­gər he­yə­ti­nin sı­ra­sın­da idi. O, özü­nü xoş­bəxt­lər­dən xoş­bəxt hiss edir­di. San­ki, ye­ni­dən do­ğul­muş­du. Ye­nə də Qa­ra­bağ tor­pa­ğın­da... Tər­tər­də yox, Şu­şa­da!..
 
 
Döyüş 2020-ci ilin oktyabrın sonlarında başladı. Rəşad silaha elə sarılmışdı ki, Allahdan başqa heç kəs onu silahdan ayıra bilməzdi. Onu heç kəs yoldan döndərə bilməzdi. Bu yol Rəşad yolu idi. Bu yol doğru yol, nicat yolu, haqq yolu idi. Və bu yolun yolçusu Rəşad və Rəşadın döyüş yoldaşları idi. Şuşaya yol Xocalıdan keçirdi. Şuşa yolunu böyük əməklə, əziyyətlə, qisas alovu ilə azad edirdi Rəşad. Bir şəhid min qisas demək idi. Və bu mininci qisas Zəfər bayrağı Şuşada dalğalananda alınacaqdı.
Ko­man­dan­lıq­dan əmr gəl­di:
 
 
– Növ­bə­ti is­ti­qa­mət: Da­şal­tı!
Və Xo­ca­lı­da bi­tən qa­ran­lıq Da­şal­tı­da ay­dın­laş­ma­ğa doğ­ru da­vam edir­di. Bu ay­dın­lıq­dan Rə­şa­dın göz­lə­ri qa­ma­şır­dı. O, yu­xu­la­rın­da gör­dü­yü Şu­şa­nı ar­tıq göz­lə­ri ilə gö­rür­dü. Rə­şad heç vaxt bu qə­dər se­vin­mə­miş­di. Ayağı Şuşa torpağına dəydi və Şuşa onu bağrına basdı. Qu­ru­muş Xa­rı bül­bül­lər gü­lüm­sə­yir, an­caq ya­şa­maq üçün, elə bil, on­dan im­dad di­lə­yir­di. Rə­şad isə son və­zi­fə­si­ni ye­ri­nə ye­tir­mə­li idi. Şu­şa­nı azad edib qa­nı ba­ha­sı­na Xa­rı bül­bü­lü dir­çəlt­mək və­zi­fə­si­ni...
 
 
Rə­şad Al­la­ha şü­kür edib və Bis­mil­lah de­yib Şu­şa dö­yüş­lə­ri­nə da­vam et­di. O, tə­zə abu-ha­vay­la, tə­zə nə­fəs­lə dö­yü­şür­dü Şu­şa­da. Ailə­si ilə zəng­lə­şir­di, Şu­şa­nı azad edə­cə­yi­ni di­lə gə­tir­sə də ha­ra­da ol­du­ğu­nu, ha­ra­da vu­ruş­du­ğu­nu de­mir­di, çün­ki bu,  hər­bi sirr idi. Bu ümid­lə, bu se­vinc­lə, bu qi­sas his­si ilə Qa­ra­ba­ğı tam azad et­mə­yi  qar­şı­sı­na məq­səd qoy­muş­du Rə­şad. Məq­sə­din hə­ya­ta keç­mə­yi onun ya­şa­dı­ğı bu gün­lə­rə ba­xır­dı.
Dö­yüş­lər­dən bi­rin­də düş­mən na­mərd­cə­si­nə mi­naa­tan­dan atəş aç­dı. Al­lah, elə bil,  Rə­şa­dı dö­yüş mey­da­nın­da sı­na­yır­dı. Təh­lü­kə Rə­şa­dın bir ad­dım­lı­ğın­da idi. Mi­naa­tan Rə­şa­dın ya­nın­da de­yil­di. Sa­də­cə Rə­şa­dın si­la­hı düş­müş­dü. Və O, si­la­hı­nı qal­dır­ma­ğa ge­dən­də onu mi­naa­tan­la vu­ra bi­lər­di­lər. Dö­yüş yol­daşları bu­nu gö­rüb onu xə­bər­dar et­di­lər:
 
 
– Rə­şad, ora get­mə! Düş­mən ora­nı mi­naa­tan­la vu­ra bi­lər!
– Əgər si­lah­sı­zam­sa, bu mü­ha­ri­bə­də nə­yə ya­ra­yı­ra­m? Dö­yüş­çü­nün si­la­hı onun şə­rə­fi­dir.
Rə­şad ma­neə­lə­rə bax­ma­ya­raq öz si­la­hı­nı gö­tür­dü və tam sü­rət­lə irə­li­yə atı­la­raq dö­yü­şü da­vam et­dir­di.
Əsgərlərimiz nə qədər sürətlə irəli atılırdılarsa, düş­mən də ey­ni sü­rət­lə ge­ri çə­ki­lir­di. Çün­ki qar­şı­sın­da güclü Azər­bay­can Or­du­su, əs­gə­ri, ərə­ni var idi. Düz­dür, qar­şı­sın­da Xo­ca­lı­da ça­rə­siz imək­lə­yən ba­la var idi, la­kin o ba­la qi­sa­sı­nı al­maq üçün bö­yü­müş­dü və in­di bir ərən ki­mi mən­fur düş­mə­nin­dən qi­sa­sı­nı alır­dı.
Nə­ha­yət, 8 No­yabr gü­nü gəl­di-çat­dı. Rə­şad vax­tın ne­cə gə­lib ne­cə get­di­yi­ni bil­mir­di. Dü­nən özü­nü Da­şal­tı­da hiss edir­di, bu gün Şu­şa­nın baş­lan­ğı­cın­da. O gü­nü ya­xın­laş­dır­maq üçünTop­xa­na me­şə­sin­də, Şu­şa qa­la­sın­da, Şu­şa kü­çə­lə­rin­də, hər yan­da, hər yer­də sü­rət­lə dö­yüş­müş­dü. Və uzaq­da bir qa­ral­tı gö­rü­nür­dü. Rə­şad onu yu­xu­sun­da gör­dü­yü bi­na­ya bən­zət­di. Ya­nın­da­kı dö­yüş­çü­lər­dən so­ruş­du:
– Qar­daş, ora­da qa­ral­tı var. Gö­rə­sən, ora ha­ra­dı­r? Mən onu yu­xu­la­rım­da gör­dü­yü­mü xa­tır­la­yı­ram.
Dö­yüş­çü bö­yük qü­rur­la ca­vab ver­di:
– Şu­şa İc­ra Ha­ki­miy­yə­ti­nin bi­na­sı­dır, qar­da­şım! Biz Zə­fər Bay­ra­ğı­mı­zı ora­da dal­ğa­lan­dı­ra­ca­ğıq!
Rə­şad bu söz­lə bir da­ha ye­ni­dən do­ğul­du. Bu söz dağ­da-daş­da əks-sə­da ver­di, elə bil. Rə­şa­dın qu­laq­la­rın­da Zə­fər him­ni­nə çev­ril­di. Rəşad bu söz­dən son­ra da­ha da güc­lü ol­du. Ne­çə il­lər qəl­bin­də bəs­lə­di­yi Boz­qur­du on­dan tez ic­ra ha­ki­miy­yə­ti­nin bi­na­sı­na atıl­mış və ula­mış­dı. Bu ular­tı­dan son­ra Rə­şad hə­rə­kə­tə keç­di.
1 həf­tə­dən çox ke­çən dö­yüş­lər­dən son­ra 30 il göz­lə­di­yi­miz an gəl­di! Şu­şa iş­ğal­dan azad edil­di!
Rə­şad o qa­rar­tı ki­mi gör­dü­yü mən­zə­rə­ni göz­lə­ri ilə da­ha ya­xın­dan gö­rür­dü. Rə­şad əs­gər­lə­ri­nin Zə­fər Bay­ra­ğı­nı ne­cə sanc­ma­sı­nı gö­rür­dü. Bu, Al­la­hın ba­ğış­la­dı­ğı lütf idi. Rə­şa­dın göz­lə­ri qa­ma­şır­dı Şan­lı Hi­lal Şu­şa­da dal­ğa­la­nan­da. Bir cüm­lə onun 35 il­lik zəh­mə­ti­ni və hə­lə bir ne­çə də­qi­qə­lik olan bəh­rə­si­ni izah et­mə­yə ye­tir­di:
– Al­la­hım, Sə­nə Şü­kür­lər Ol­sun!
Şü­kür­lər ol­sun! Bu­nun özü o de­mək­dir ki, Rə­şad Al­la­hın sev­di­yi qu­lu idi. Və bu gö­zəl mən­zə­rə­ni gör­mə­yə la­yiq idi.
 
 
Da­yan­maq yox idi, da­vam et­mək la­zım idi! Düş­mən tam məhv edi­lə­nə qə­dər da­vam et­mək la­zım idi! Düş­mə­nin çox ol­ma­sı­na, mü­qa­vi­mət gös­tər­mə­si­nə bax­ma­ya­raq da­vam et­mək! Və Rə­şad ye­ni­dən Zə­fər qa­zan­maq üçün yo­la düş­dü!
 
 
Şu­şa­nın azad olun­du­ğu­nu bi­lən və se­vinc­lə bay­ra­mı qeyd edən ailə isə bi­lir­di ki, Şu­şa­nın azad edil­mə­sin­də ailə­nin in­ti­za­rı­na çev­ril­miş Rə­şad­ın da zəh­mə­ti var və ailə üzvləri bu­nun­la qü­rur du­yur­du­lar.
Rə­şad üçün son is­ti­qa­mət Şu­şa-Xan­kən­di is­ti­qa­mə­ti idi. O, bi­lir­di ki, son gün­lər qa­lıb tam Zə­fə­ri çal­ma­ğa. Düş­mən iş­ğal­la qa­zan­dı­ğı Qa­ra­ba­ğı iti­rə­cək, iti­rir­di.
 
 
Xan­kən­di is­ti­qa­mə­tin­də düş­mən son dö­yü­şü ud­maq üçün bü­tün qüv­və­si­ni sə­fər­bər edir­di. Nə ol­su­n? Rə­şad­gil ge­ri çə­­ki­­lər­­di­­? 
 



Rə­şad o gün so­nu­na qə­dər vu­ruş­du. Son dam­la qa­nı­na qə­dər. Elə bil, ürə­yi­nə dam­mış­dı ki, o gün bu gün­dür. Ar­tıq qi­sas alın­dı, tor­paq­lar düş­mən tap­da­ğın­dan azad edil­di, ona gö­rə də Şə­ha­də­tin də vax­tı gə­lib-ça­tıb. Ona gö­rə də vaxt bi­tə­nə qə­dər vu­ru­şur­du Rə­şad. Əlin­dən bir düş­mən də ca­nı­nı sağ qur­ta­ra bil­mir­di.
 
 
Rə­şad Rə­hi­mov 9 no­yabr 2020-ci il­də bö­yük Zə­fə­rə sa­at­lar qal­mış düş­mə­nin at­dı­ğı na­mərd gül­lə­si ilə kəl­me­yi-Şə­ha­də­ti­ni gə­ti­rə­rək Şə­ha­də­tə yük­səl­di! Gö­zü so­nun­cu də­fə Xan­kən­di­ni gör­dü. Rə­şad bu­na gö­rə də xoş­bəxt idi! Xan­kən­din­də Şə­hid olan ye­ga­nə Şə­hid­lər­dən bi­ri ki­mi...
 
 
Onun mü­qəd­dəs nə­şi 10 gün bo­yun­ca ax­ta­rıl­dı və 19 no­yabr 2020-ci il­də II Şə­hid­lər Xi­ya­ba­nın­da se­və-se­və uğ­run­da ca­nı­nı ver­di­yi Və­tə­ni­nin tor­pa­ğı­na tap­şı­rıl­dı.
 
 
Rə­şad nə elə­miş­di­sə, bu gün­lər üçün elə­miş­di. Rə­şad nə ömür sür­müş­dü­sə, bu gün­lər üçün sür­müş­dü. Rə­şad ne­cə xid­mət et­miş­di­sə, bu gün­lər üçün xid­mət et­miş­di. O, nə söz ver­miş­di­sə, bu gün­lər üçün ver­miş­di.
Rə­şad söz ver­miş­di, sö­zü­nü tut­du! Çün­ki Rə­şad Azər­bay­can oğ­lu idi! Qi­sas əs­gə­ri idi, cən­ga­vər idi! Rə­şad Al­lah ada­mı, Al­la­hın bəxş et­di­yi lütf idi! Rə­şad Rə­şa­dət idi! Rə­şad doğ­ru yol idi! O, doğ­ru yo­lu 27 sent­yabr­dan bə­ri çək­di və 8 no­yabr­da dal­ğa­la­nan Zə­fər Bay­ra­ğı ilə tac­lan­dır­dı!
 
 
Şə­hi­di­miz­dən 5 və 1 ya­şın­da 2 öv­la­dı ya­di­gar qal­dı.
 
 
Ölü­mün­dən son­ra Rə­şad Azər­bay­can Res­pub­li­ka­sı­nın Prezi­den­ti cə­nab İl­ham Əli­ye­vin mü­va­fiq fər­man­la­rı ilə Və­tən mü­ha­ri­bə­sin­də gös­tər­di­yi misil­siz şü­ca­ət­lə­ri­nə gö­rə “Və­tən uğ­run­da”, “İgid­li­yə gö­rə”, “Fü­zu­li­nin azad olun­ma­sı­na gö­rə”, “Qu­bad­lı­nın azad olun­ma­sı­na gö­rə” və “Şu­şa­nın azad olun­ma­sı­na gö­rə” me­dal­la­rı ilə təl­tif edil­di.
 
 
Ümu­miy­yət­lə, Rə­şa­dın qı­sa, la­kin mə­na­lı ömür pa­yı ar­zu dövr­lə­ri­nə bö­lü­nür­dü. Or­ta mək­tə­bə ge­dən­də qar­şı­sı­na məq­səd qoy­du. Bu məq­səd üçün or­ta mək­tə­bi bi­tir­mə­yi, ali mək­tə­bə qə­dəm qoy­ma­ğı və ali mək­təb­dən mə­zun ol­ma­ğı da­ha çox ar­zu et­di. Son­da isə bu gü­nə qə­dər gəl­di və tor­paq­la­rı­mı­zı er­mə­ni mən­fur­la­rı­nın tap­da­ğın­dan azad et­mə­yi özü­nün bi­rin­ci də­rə­cə­li ama­lı bil­di.
 
 
Həm­çi­nin, O, ne­çə-ne­çə mü­ha­ri­bə­lər gör­müş­dü. Düz eşit­di­niz, dün­ya­ya gəl­di­yi an­dan ne­çə-ne­çə mü­ha­ri­bə­lə­rə si­nə­si­ni si­pər et­miş­di Rə­şad ad­lı rə­şa­dət­li Qəh­rə­man. Haqq-əda­lə­tin, xe­yir-şə­rin, təs­kin­lik­lə qə­min, kə­dər və qü­ru­run sa­va­şın­da hə­mi­şə qa­lib gəl­di igi­di­miz. Şə­hi­di­mi­zin ana­sı­na kə­dər-qü­rur sa­va­şın­da qa­lib gəl­mə­si­ni və kə­də­ri­nin bir çox mis­li öl­çü­sü ilə qü­rur duy­ma­sı­nı ar­zu­la­yı­ram və ar­zu­la­ya­ca­ğam. Mən ina­nı­ram ki, bu gün Şə­hi­di­min mə­za­rı ba­şın­da o, kə­də­ri­nə sar­sı­dı­cı zər­bə en­di­rib və Şə­hi­di­min ba­şı üs­tün­də dal­ğa­la­nan üç­rəng­li bay­ra­ğa ba­xa­raq fəxr edib... Və ina­nı­ram ki, edə­cək də! Çün­ki, əziz Ana­, o, ca­nı­nı bu­nun üçün fə­da et­miş­di, Sə­ni be­lə gü­nə çı­x­ar­maq üçün, ba­şı­nı dik tut­ma­ğın, qü­rur­lan­ma­ğın üçün... Kə­də­ri az, qü­ru­ru çox gün­lər üçün...
Cən­nət­də­ki ilk do­ğum gü­nün mü­ba­rək, gö­zü Xan­kən­di­də əbə­di yu­mu­lan Şu­şa Fa­te­hi!Unu­dul­maz, hə­mi­şə ya­şar Şə­hi­dim! Al­lah Sə­nə və Sə­nin­lə cən­nət­də olan bü­tün şə­hid­lə­ri­mi­zə rəh­mət elə­sin! Amin!
 
 
Sevindik Nəsiboğlu
/8-ci sinif şagirdi, şair-publisist, AJB-nin üzvü/

Xəbər lenti

InvestAZ

Ən çox oxunan xəbərlər

Deputatdan Sevinc Osmanqızı və Əli Kərimli oyunlarına İRAD

Regionda yeni cəbhə AÇILIR?

“osmanqızılarla, əli kərimlilərlə aranı qarışdırmağa çalışırlar”

ŞAHİDlikdən ŞƏHİDliyə...

Fuad Əliyevdən Çingiz Mustafayevlə bağlı TƏKLİF

Sülhməramlıların Azərbaycandan çıxması nədən xəbər verir?

"Azərbaycan iqtisadiyyatı daha da güclənir"

Azərbaycanın daha bir qələbəsi

Məktəblilər cinsiyyətini dəyişə biləcəklər

MHB parlament seçkilərinə hazırlıqlara BAŞLADI

Ayaqlarınız niyə şişir?

“Laçın” hücum təyyarələri havaya QALDIRILDI

“Aksiyalarla, hədələrlə nəyə nail olmağa çalışırlar?”

“Avroviziya” üçün “Özünlə apar” mahnısının yeni VERSİYASI

Azərbaycan Ermənistanla anklavlar barədə də RAZILAŞDI