O müxalifətçiləri tapın...

7 fevral seçkisini gözdən salmaq istəyənlər ABŞ-da Trampa yaradılan əngəlləri, Yaponiyada müxalifətin əsas adamı Şinzo Abenin öldürülməsini, Cənubi Koreyada prezidentliyə namizədin boğazını kəsdiklərin niyə unudurlar?

Ənənəvi müxalifət partiyaları fevralın 7-də keçiriləcək növbədənkənar prezident seçksində iştirakdan imtina etdi. Üzvlərinə namizədlər arasında seçim etmək sərbəstliyi verənlər də oldu. Aydındır ki, İlham Əliyevə 2003-cü ildə rəqib olmaqla, 2023-cü ildə rəqib olmaq arasında yerlə-göy qədər fərq var. İndi İlham Əliyevə rəqib olub heç 10 faiz səs almaq belə mümkünsüzdür. Reallıq həm də budur ki, prezident seçkisi çox ciddi təşkilatçılıq tələb edir. Müxalifət isə nəinki prezident seçkisində, tutaq ki, bir rayonda öz namizədini bələdiyyə sədri etmək gücündə deyil. Yerli təşkilatlar sökülüb-dağılıb.

Müxalifət illərdir ki, elan etdiyi “yol” və ya yolayrıcında “ilişib”. “Elçibəy yolu”nu AXCP, “Rəsulzadə yolu”nu Müsavat partiyası “özəlləşdirib”. Allah o kişilərə rəhmət eləsin, biri ötən əsrin əvvəlində, o biri sonlarında Azərbaycana müstəqillik kimi tarixi şans qazandırıblar.

Ənənəvi müxalifət çoxdan nəyə çalışır, nəyə nail olmaq istəyir, yolu-irizi nə, anlaşılan deyil. Siyasi səhnədə yoxdurlar, deyirlər ki, hakimiyyət onlara özlərini təsdiq etmək, fəaliyyət üçün meydan verməyib, sıxışıdırıb və sairə. Sanki görmək istəmirlər ki, daha ən inkişaf etmiş ölkələrdə müxalifətin başını heç kim sığallamır. Seçkiyə qatılmaq istəyən Donald Trampa yaradılan əngəllərə baxın, yüzlərlə tərəfdarı iğtişaş ittihamı ilə məhkəmə qarşısına çıxarılmağı gözləyirlər. Yaponiyada müxalifətin əsas adamı, sabiq baş nazir Şinzo Abeni öldürdülər, bugünlərdə Cənubi Koreyada prezidentliyə namizədlərdən birinin boğazını kəsdilər. Bunları Azərbaycan müxalifətinə qarşı da hər hansı sərt addımlara haqq qazandırmaq üçün xatırlatmıram. Sadəcə, dəyişən dünyada daha qara maşınların pəncərisindən baxaraq hakimiyyətə gəlmək yoxdur, “narıncı” inqilablar alınmadı, siyasi İslamın “yaşıl bayrağına” və ya “qırmızılara” arxalanmaq dövrü də keçdi. O səbəbdən Azərbaycanda ənənəvi müxalifətin “mübarizə səhifəsi” bağlanmış kimi görünür. Bəzilərinin potensialından dövlət üçün təəssüf ki, yararlanmaq mümkün olmadı, bəziləri yeni dövrlə ayaqlaşan siyasət yürüdə bilmədilər.

Bəzisi isə kinli ürəyi ilə hələ daha 10 il müxalif düşərgədə gündəmdə qalacağını düşünür...

İndi belə fərz edək ki, 2020-ci ildə heç müharibə olmamışdı, ümumiyyətlə son 4 ildə Qarabağ məsələsində heç bir irəliləyiş baş verməmiş, torpaqlar yenə işğalda qalmış, separatçılar DTX-nın zirzəmisində deyil, hələ də öz rahat kabinetlərində şellənirdilər.

Ardıcıllığa görə ölkədə parlament seçkiləri, sonra bələdiyyə və nəhayət, 2025-də prezident seçkisi keçirilməli idi. Belə vəziyyət olardısa, müxalifət nə edəcəkdi: seçkilərə qatılacaq, yoxsa yenə boykot yolu tutacaqdı?

Müxalifətin üç il əvvəlki vəziyyəti ilə üç gün əvvəlki vəziyyəti arasında hansısa fərq varmı? Əgər son üç ildə Qarabağ məsələsində durğunluq davam etsəydi, müxalifət seçkilərdə ərazi problemini necə həll etmək və ya hansısa sosial-iqtisadi konsepsiya ilə çıxış edəcəkdimi?

Əlbəttə ki, yenə seçki təbliğatı debatlarda dedi-qodu səviyyəsindən o yana keçməyəcəkdi.

Xatırlayıram ki, əsas müxalifət partiyası 2003-dəki seçkiyə yarım il qalmış Qarabağ məsələsinin həllindəki yanaşmasında gözlənilmədən korrektə etdi. Belə ki, problemin həllini daha çox müharibə ilə həllinə tərəfdar olan partiya fəal şəkildə sülh yolunu təbliğ etməyə başladı. Bu təbliğat əlbəttə ki, daha çox Qərbə ünvalanmış mesaj idi.

Əvvəlki dövrlərdə partiyaların idarəetməsində ağıllı adamlar, iqtisadçılar, politoloqlar, ziyalılar olardı. Onların üzərindən cəmiyyətə hansısa mesajlar verilirdi, təbliğat aparılırdı. Son 15 ildə bu düşərgə çox ciddi “qan itirib” və insan resurslarının yerini doldurmaq mümkünsüzdür. Liderlərin mənasız iddiaları, bir-birlərinə illərdir davam edən qeyri-səmimi, hətta düşmən münasibəti müxalif düşərgənin əsl mahiyyətini dəyişib, siyasi partiyaları dedi-qodu mərkəzlərinə, azsaylı üzvləri isə sosial şəbəkələrdə bir-birlərinə şər-böhtan yağdıran, qarşılıqlı ləkələməyə təhrik edib. Əgər üç il əvvəlki vəziyyət davam etsəydi belə, bu düşərgənin seçkiyə qatılmağa təqəti olmayacaqdı. O zaman da seçkini nə yollasa boykot edəcəkdilər.

Rəsmi Bakı ölkədə demokratik, azad və ədalətli seçki mühitini təmin etdiyini bildirir.  Boykotçu müxalifətin siyasəti isə yenə yanlışdır. Özlərinin qatılmadığı seçkiyə indidən antidemokratik don geyindirməyə çalışırlar. Seçkiyə belə “qatılmaq” istəyirlər.

İstəyirlər ki, ilk dəfə ərazi bütövlüyü tam təmin edilmiş Azərbaycandakı seçkini həm əhalinin gözündən, həm də beynəlxalq aləmdə nüfuzdan salsınlar, beləliklə də seçkiyə gedənlərin sayı az olsun. Onlar da haray çəksinlər ki, gördünüz, xalq seçkiyə getmədi. Əlbəttə ki, xalqın əhval-ruhiyyəsinə görə demək olar ki, onlar istəyən olmayacaq. Xalq seçkiyə heç vaxt olmamış kimi yüksək faizlə qatılacaq, Prezidentə dəstəyini bildirəcək. İlham Əliyevin son üç ildəki fəaliyyəti qarşısında məntəqəyə gedib 3 dəqiqə vaxt sərf etmək niyə çətin olsun ki...

Nazim Sabiroğlu