Rafiq Şükürov: “Ermənilər Dağlıq Qarabağ ərazisini tərk edirdilər”

“1992-ci il fevral ayının 25-dən 26-na keçən gecə rus və erməni birləşmələri tərəfindən insanlığın xislətinə sığmayan üsullarla törədilən Xocalı soyqırımından sonra demək olar ki, bütün Azərbaycan  ayağa qalxmışdı. Amma nə yazıq ki, o zamankı hakimiyyət vəziyyəti düzgün qiymətləndirərək mövcud qüvvələrin mübarizəsini bir istiqamətə yönləndirmək əvəzinə əksinə baş verənlərin özünü belə xalqdan gizlətmiş, siyasi olimpə doğru gedən yolda millətçilik və dövlətçilik maraqlarımızı ayaqlar altına atmışdı. Əgər belə olmasaydı o zamankı Mütəllibov hakimiyyətinin informasiya resursları “Xocalıda 2 nəfər adam ölüb” deməklə əsil həqiqətləri xalqdan gizləməz, rus və erməni faşizmi qarşısında xalqın coşan qəzəbini millətin, Vətənin müdafiəsinə yönləndirməklə məşğul olardı. Amma biz bunu görmədik”…

Bu fikirlərin müəllifi o zaman işğaldan sonra “Laçın batalyonu” kimi tanınan 713 nömrəli hərbi hissənin döyüşçüsü RAFİQ ŞÜKÜROV o illərə ekskurs edib saytımıza təqdim etdiyi xatirələrində deyir.

“Mən o zaman Nəsimi rayon hərbi komissarlığına iki dəfə müraciət etsəm də, çox təəssüf ki, müsbət cavab ala bilmədim. Mənə dedilər ki, lazım olsa özümüz səni çağıracağıq. 1992- ci il 18 mayda Laçın rayonunun işğalından sonra mən yenidən hərbi komissarlığa müraciət etdim. Yenə də eyni cavabı verdilər. Belə bir dönəmdə komissarlıqların məsələyə münasibətdə laqeyd yanaşmalarından adam dəhşətə gəlirdi.

Sonra eşitdim ki, keçmiş “Bakı Soveti” metrosunun yaxınlığında Sərdar Bünyadov 10-da Zamanov Alış bir qərargah yaratmış və o qərargaha könüllüləri cəlb edir. Mən iyul ayının əvvəllərində qərargaha gəlib ona könüllü olaraq orduya getməyimi bildirdim. Qərargahdan mənə iyul ayının 16-da gəlməyimi bildirdilər. İyul ayının 16-da həmin qərargaha getdim. Orada mənə hərbi forma verib 18 iyul 1992-ci ildə qərargaha gəlməyimi bildirdilər. Mən həmin günü səhər tezdən qərargaha gəldim. Orada məndən başqa da könüllülər var idi. Bizim hamımızı qeydiyyatdan keçirəndən sonra avtobuslara yığdılar. Və bizi o vaxtkı ordu idman klubunun stadionuna gətirdilər. Orada bizdən qabaq gələn uşaqlar da var idi. Həmin stadionda hamını yenidən bir-bir yoxlayıb avtobuslara mindirdilər. Biz Bakıdan çıxıb Laçına getdik.

Murovdağdan Piçənisə doğru

İyulun 19-u səhər tezdən biz Toğanada olduq. O zaman Murovdağdan Kəlbəcərə təzə yol çəkilmişdi. Arzularımızın bütövləşməsinə, tamlaşmasına gedən yol idi bu yol. Bu yolu keçdikcə sanki ümidlərimiz də dirçəlirdi. Fikirləşirdim ki, bunca çətinlikləri adlayaraq qarlı dağların başından yol çəkmişiksə, demək artıq düşmən basılıb. Biz həmin yolla Murov dağına qalxdıq. Elə həmin günü çox çətinliklə Laçın rayonunun Piçənis kəndinə gəlib çatdıq.

Onda 713 nömrəli hərbi hissənin qərargahı Laçın rayonunun Piçənis kəndində yerləşirdi. Bizi orada 713 saylı hərbi hissənin nəzdində olan Nəsibov Budağın komandiri olduğu 3-cü rotaya qəbul etdilər. Və mən ilk dəfə orada 713 saylı hərbi hissənin komandiri mayor Əhmədov Süleyman, hərbi hissənin qərargah rəisi Rzaquliyev Füzuli və Nəsibov Budaqla tanış oldum…

Bizim Piçənisə gəlişimizdən 3 gün keçmişdi. Məlumat gəldi ki, gecə Vağazin kəndində güclü atışma olub və bizi köməyə çağırıblar. Bizim rota saat 4 radələrində Vağazin kəndindəki əsgərlərə köməyə getdi. Biz ora çatanda atışma artıq dayandığına görə yenidən Piçənis kəndinə geri qayıtdıq…

Pircahana ilk gedişimiz

O vaxtı Azərbaycan ordusu bütün istiqamətlərdən ermənilərə hücuma keçmişdi. Və ermənilər Dağlıq Qarabağ ərazisini tərk edirdilər.

Səhv etmirəmsə, 2 gündən sonra qərargah rəisinin müavini Rüstəmov Mehdi, Səfərəlıyev Bəhman və mən Pircahan kəndinə getdik.

Birinci və ikinci rotanın döyüşçüləri Pircahanda idilər. Mehdi birinci və ikinci rotanın komandirləri ilə görüşənə qədər mən erməni işğalçıları tərəfindən xarabalığa çevrilən kəndimizi seyr etdim. Qəhər məni boğurdu…

İyul ayının 30-da ikinci rotanın komandiri Vaqif Quliyev öz rotası ilə Hoçaz kəndinə kəşfiyyata getmiş və orada ermənilərin güclü müqavimətinə rast gəlmişdilər. O zaman üçüncü rotanı köməyə çağırdılar. Biz Pircahan kəndinə gəldik. Pircahanda bizə bildirdilər ki, Hoçaza getmək lazım deyil. O zaman ikinci rota Hoçazda  çoxlu erməni quldurlarını məhv etmişdi. Çox təəssüf ki, bu qeyri-bərabər döyüşdə ikinci rotadan da 7 nəfər şəhid olmuşdu. Beləcə biz Biçənis kəndinə qayıtdıq.

“Birinci rotadan 4 döyüşçümüz şəhid oldu”

Nəhayət avqustun 2-də 1992-ci ildə üçüncü rotanınn şəxsi heyəti tam formalaşandan sonra bizi Pircahan kəndinə gətirdilər. Elə həmin günü biz ermənilərin güclü artilleriyası ilə qarşılaşdıq. Pircahanda bizim rotanın da öz döyüş mövqeyi var idi. Biz döyüş mövqelərimizi möhkəmləndirməklə məşğul olduq. Avqustun 5-i səhər tezdən Bülüldüz kəndindən Pircahan çayına doğru ermənilərin irəlilədiyini müşahidə etdik. Və bizim üçüncü rota dərhal postlardakı əsgər yoldaşlarımıza köməyə getdik. Ermənilər bir UAZ, bir BMP, xeyli sayda canlı qüvvə ilə Pircahan çayına doğru irəliləyirdilər. Orada ermənilərlə güclü atışma oldu və ermənilər bizim qüvvələrimizin qarşısında duruş gətirə bilməyib geri çəkilmək məcburiyyətində qalsalar da, Bülüldüz kəndindən BMP-nin atdığı mərmidən birinci rotanın 4 döyüşçülərindən olan 4 qardaşımız da bu döyüşdə şəhid oldu. Pircahan kəndi demək olar ki, hər gün ermənilərin güclü artilleriya zərbələrinə məruz qalırdı. Buna baxmayaraq 713 saylı hərbi hissənin döyüşçüləri bu zərbələr qarşısında cəsarətlə dayanırdılar”...

(ardı var)

İgid Teymurlu
Versus.az